Agent in Schaarbeek dodelijk gewond geraakt bij aanval door een gekende “Potentieel Gewelddadige Extremist”

13/11/2022, Brussel – Op donderdag 10 november 2022 omstreeks 19.00u.  zijn twee politieagenten in Schaarbeek aangevallen met een mes. Bij deze aanval is een agent om het leven gekomen en raakte de andere zwaar gewond. De vermoedelijke dader (YM) was een Potentieel Gewelddadige Extremist (PGE), die al verscheidene jaren gekend was bij de veiligheidsdiensten. Sinds 2017 was hij opgenomen in de Gemeenschappelijke Gegevensbank (GGB). Aangezien de politie de man heeft kunnen neutraliseren en er geen aanwijzingen zijn voor bijkomende dreigingen gelinkt aan dit dossier, blijft het algemene dreigingsniveau voor België behouden op niveau 2 op een schaal van 4.

De directie en het personeel van het OCAD willen in de eerste plaats hun oprechte medeleven betuigen aan de familie, vrienden en kennissen van de overleden politieman en aan de collega’s van de Politiezone Brussel-Noord. Daarnaast hopen wij op een spoedig herstel voor de gewonde collega. Wij hebben de grootste waardering en respect voor de inspanning van alle politiediensten bij het beschermen van onze maatschappij, elke dag opnieuw. We blijven zij aan zij strijden voor een veilige samenleving voor iedereen.

De verdachte

De verdachte was reeds geruime tijd gekend bij de inlichtingen- en politiediensten en stond geregistreerd in de Gemeenschappelijke Gegevensbank (GGB), gecoördineerd door het OCAD. Hij had er diverse gevangenisstraffen op zitten voor gemeenrechtelijke feiten, maar is nooit veroordeeld voor terrorisme.

Zowel tijdens als na zijn detentie werd de man opgevolgd door verschillende diensten, zowel op veiligheidsvlak als op sociaal vlak. Intussen werd ook duidelijk dat de man kampte met een zware psychische problematiek.

Hoe gebeurt de opvolging van personen in de GGB?

De Gemeenschappelijke Gegevensbank bevat de namen van de personen die prioritair opgevolgd worden omdat ze een extremistische of terroristische dreiging betekenen voor België.

De GGB is opgericht in 2016, als een van de maatregelen om de Syriëstrijders beter op te volgen. In de jaren nadien zijn echter ook andere categorieën van personen toegevoegd. Zodoende bevat de GGB nu ook informatie over potentieel gevaarlijke personen met een andere extremistische, ideologische achtergrond, zoals rechts- en links-extremisten. Alle ideologieën worden op dezelfde manier behandeld.

Het OCAD bepaalt, in samenwerking en overleg met zijn steun- en partnerdiensten, wie er wordt opgenomen in de GGB.  Voordat een persoon in de GGB terechtkomt, moeten er solide aanwijzingen zijn dat hij of zij aanzet tot geweld, van plan is om geweld te gebruiken in een extremistische of terroristische context of dat er ernstige aanwijzingen zijn dat die persoon anderen wil radicaliseren. De criteria voor opname, net zoals voor schrapping na een positieve evolutie, zijn bij wet vastgelegd.

Wie heeft toegang?

De toegangen van de diensten die bij de aanpak van extremisme of terrorisme betrokken zijn, zijn wettelijk geregeld. Elke dienst kan enkel zien en uitvoeren wat nodig is in functie van zijn opdrachten. In de gegevensbank wordt enkel niet-geclassificeerde informatie gedeeld. De diensten waarvan sprake omvatten zowel inlichtingen- als veiligheidsdiensten, diverse federale overheidsdiensten, maar ook diensten van de deelstaten, zoals de Justitiehuizen. Tevens is er ook altijd een aanspreekpunt op lokaal niveau via de Information Officer.

Welke maatregelen worden genomen?

In functie van het dreigingsniveau en de beschikbare informatie, worden de personen in de gegevensbank opgevolgd door de politie- en veiligheidsdiensten (de veiligheidsgeoriënteerde of repressieve aanpak) gecoördineerd door de Lokale Taskforces (LTF’s), en/of door sociopreventieve diensten op lokaal niveau (de begeleidende, sociopreventie aanpak), gecoördineerd door de Lokale Integrale Veiligheidscellen (LIVC’s-R). Voor elke persoon in de gemeenschappelijke gegevensbank maken de diensten afspraken qua maatregelen, op maat van de betrokken persoon.

Sinds 2018 is elke gemeente in België wettelijk verplicht om over een LIVC-R te beschikken. Gemeentes hebben hierbij de keuze om alleen een LIVC-R op te richten, of om hiervoor samen te werken met andere gemeentes.

Er zijn structuren ingesteld waardoor LTF’s en LIVC’s met elkaar informatie kunnen uitwisselen. De gebeurtenissen van vorige donderdag tonen eens te meer aan dat informatiedeling en overleg van vitaal belang zijn. Het OCAD blijft daarom oproepen tot een grondige en vlotte samenwerking met alle diensten om onze samenleving zo veilig mogelijk te kunnen houden.

Hoeveel mensen zitten er momenteel in de gegevensbank?

Op basis van de laatste cijfers van het OCAD zitten in de gegevensbank momenteel 702 personen. De meesten worden opgevolgd in het kader van de jihadistische problematiek. Een 65-tal worden opgevolgd omwille van hun rechts-extremistische gedachtegoed en een kleine 15 omwille van hun links-extremistische gedachtegoed.

De gegevensbank bevat vijf categorieën van personen:

• Foreign Terrorist Fighters (FTF’s): personen die naar een conflictgebied zijn vertrokken om er een terreurgroep te vervoegen of hiervan terugkeerden, of waarbij het vertrek is verhinderd of die de intentie hebben om dit te doen;
• Homegrown Terrorist Fighters (HTF’s): personen die verkiezen om hier terroristische acties te plegen of om ze te ondersteunen;
• Haatpropagandisten (HP’s): personen die het gebruik van geweld willen rechtvaardigen omwille van ideologische doeleinden. Met hun invloed willen ze hun omgeving doen radicaliseren en schade toebrengen aan de rechtsstaat;
• Potentieel Gewelddadige Extremisten (PGE’s): personen met extremistische opvattingen die een intentie hebben om geweld te gebruiken, maar die nog geen concrete stappen daartoe hebben ondernomen;
• Terrorismeveroordeelden (TV’s): personen die veroordeeld, geïnterneerd of onder beschermingsmaatregel geplaatst zijn voor terrorisme in België of in het buitenland.

Klik hier voor meer informatie over de gemeenschappelijke gegevensbank in het kader van de Strategie Terrorisme en Extremisme, inclusief het Radicaliseringsproces (de Strategie T.E.R).