Jaarverslag 2022

2022 zullen we ons nog lang herinneren als het jaar waarin een jonge politieman in Brussel het leven liet na een aanval door een gekende extremist. De aanslag legde de vinger op de wonde van de aanpak van extremisten met een psychische problematiek. Bij zulke pijnlijke gebeurtenissen past maar één reactie, dat is hieruit lessen trekken en op zoek gaan naar manieren om onze aanpak te verbeteren. Als OCAD hebben we direct na de aanslag een aantal aanbevelingen geformuleerd. Een betere werking van de Lokale Integrale Veiligheidscellen (LIVC-R), met deelname van alle relevante socio-preventieve diensten en meer interactie met de Lokale Taskforces (LTF) is hierbij cruciaal. Andere elementen zijn (onder meer) de nood aan een betere uitwisseling tussen politie en zorgverleners, plus een betere forensische ondersteuning van GGB-entiteiten met een psychische problematiek. Het OCAD zette in 2022 al sterk in op de opleidingen voor de Information Officers en de LIVC-R coördinatoren, en engageerde zich om ook in 2023 verder te werken op deze uitdagingen.

Daarnaast was 2022 vooral opmerkelijk voor twee andere zaken. Eerst en vooral was er het langzaam uitdoven van de COVID-epidemie en de ermee samenhangende maatregelen. Dit nam de wind uit de zeilen van extremisten die hierop teerden. Zij probeerden om het sluimerende ongenoegen te kanaliseren naar nieuwe fenomenen, zoals de energiecrisis, of de inflatie, voorlopig zonder veel succes. Complotaanjagers uit alle hoeken blijven echter erg actief. Via de sociale media blijven ze erin slagen om bepaalde doelpublieken te verleiden en houden ze zo een vruchtbare voedingsbodem in stand voor extremistische narratieven.

Het tweede hoofdthema uit de actualiteit was uiteraard de invasie van Rusland in Oekraïne. De nieuwe oorlog aan de buitengrenzen van de EU had wereldwijde gevolgen. De verontrusting was groot, want gevreesd werd dat Rusland wraak zou willen nemen voor de westerse sancties. De regering vroeg het OCAD om de dreigingen naar ons land in deze context mee op te volgen. Een opdracht die ons noopte om te kijken naar een breed pallet van dreigingen, gaande van desinformatie, polarisering tot cyberaanvallen of potentiële sabotageacties tegen kritieke of gevoelige infrastructuren.

Qua dreigingsbeeld zien we dat de grootste dreiging nog steeds uitgaat van personen die geïnspireerd zijn door jihadistische-islamistische denkbeelden. De ideologie van IS, in mindere mate van Al Qaeda, blijft inspireren. Het bereik is weliswaar afgenomen, maar op gesloten, gespecialiseerde sociale mediakanalen is de propaganda nog steeds springlevend. Positief in dit verband was de repatriëring van een aantal kinderen en hun moeders uit de kampen in Noordoost-Syrië in de zomer van 2022. Voor onze nationale veiligheid biedt zo’n gecontroleerde terugkeer immers de beste garantie op een goede opvolging door alle bevoegde diensten.

De meeste dreigingsmeldingen betreffen zogenaamde ‘lone actors’, personen die alleen tot actie willen overgaan. Toch is er in zo’n 20% van de dreigingsmeldingen nog sprake van plannen die beraamd worden door meerdere individuen samen. Het OCAD volgde alle dreigingen nauwgezet op en maakte de nodige dreigingsevaluaties.

Download hier het volledige verslag.