© ID / Bas Bogaerts

16/12/2024, Brussel – In recente interviews met De Standaard en Le Soir (link 1 en link 2) deelde Gert Vercauteren, directeur van het OCAD, zijn inzichten over de huidige veiligheidsuitdagingen waarmee België geconfronteerd wordt. Hij benadrukte de toenemende complexiteit van de situatie en de noodzaak van een gecoördineerde aanpak.

“De veiligheidssituatie is de voorbije jaren bijzonder complex geworden”, verklaarde Vercauteren. “Lange tijd waren er drie grote fenomenen die dreigingen inhielden: links en rechts extremisme, en jihadisme. Die gaan niet weg, maar worden beïnvloed door crisissen die weer andere risico’s met zich brengen: de oorlog in Oekraïne, die in Gaza en Libanon, maar ook de coronaperiode, die anti-establishmentgevoelens aanwakkerde”. Volgens Vercauteren brengen deze crises nieuwe dreigingen met zich mee, zoals desinformatiecampagnes, buitenlandse beïnvloedingspogingen en sabotageacties. Hij benadrukte hierbij het belang van een strategie om de positieve aspecten van de westerse democratie te promoten en desinformatie tegen te gaan.

De impact van de situatie in Syrië op de veiligheid

De huidige situatie in Syrië kan leiden tot instabiliteit waar terroristische groeperingen mogelijk van kunnen profiteren. De rebellenbeweging Hayat Tahrir al-Sham (HTS), een afsplitsing van Al Qaeda in Syrië, voerde recent een offensief uit dat leidde tot de val van het regime van Bashar al-Assad. Hoewel HTS signalen van openheid naar andere gemeenschappen heeft gegeven, is het belangrijk om de verdere ontwikkelingen nauwlettend te volgen om te zien of de groepering de daad bij het woord voegt.
Met betrekking tot de Foreign Terrorist Fighters (FTF’s) die vastgehouden worden in gevangenissen in het noordoosten van Syrië of vastzitten in kampen, pleitte Vercauteren voor een Europese oplossing. “België heeft al kinderen en moeders uit de kampen gerepatrieerd. Onze voorkeur gaat uit naar berechting ter plaatse. Maar als dat niet mogelijk is, willen we situaties zoals Guantanamo of Abu Ghraib vermijden, waar mensen jarenlang zonder proces vastzaten”, waarschuwde hij. “Voor de veiligheid is het dan beter om hen hier te berechten en op te volgen binnen het kader van de Strategie T.E.R. ”

 

Enkele cijfers:

In totaal bevonden zich voor het begin van het offensief ongeveer dertig Belgische* FTF’s in het noordwesten van Syrië. Een tiental van hen zou actief zijn binnen HTS, hoewel hun precieze rol – al dan niet als strijder – niet bekend is.

In de gevangenissen en kampen in het noordoosten van Syrië zijn volgens het OCAD 13 mannelijke Belgische* FTF’s aanwezig in verschillende detentiecentra en 8 vrouwelijke Belgische* FTF’s in de kampen, samen met een tiental kinderen.

Trends van de laatste jaren: statelijke dreigingen en ‘anti-establishmentdreiging’

Vercauteren haalde ook de toename van statelijke dreigingen aan, vooral van Rusland en Iran. “Rusland wil laten zien dat het ons kan schaden als de oorlog in Oekraïne escaleert”, waarschuwde hij, met verwijzing naar sabotageacties en intimidatiepogingen.

Daarnaast ging hij in op de dreiging van ‘anti-establishment’-actoren. “Deze individuen, vaak gedreven door een zeer heterogene ideologische mix, proberen soms onze instellingen uit te dagen en de autoriteit van de staat, evenals de grondslagen van onze democratie, in twijfel te trekken”. Hoewel de vrijheid van meningsuiting een fundamenteel recht is, benadrukte Vercauteren dat “zodra deze narratieven gepaard gaan met haatzaaiende uitlatingen of oproepen tot geweld, het belangrijk is voor het OCAD en zijn partners om een gepaste opvolging te voorzien”.

België op niveau 3 – de dreigingsbarometer

Vercauteren gaf vrijdag ook een interview op Radio 1, waarin hij het huidige dreigingsbeeld, de werkwijze van het OCAD en zijn partners, en de impact van de dreigingsevaluaties op de burgers besprak.
Het live-interview met Gert Vercauteren kan u hier (her)beluisteren.

 

* Het adjectief “Belgisch” met betrekking tot FTF’s verwijst naar hun woonplaats vóór hun vertrek, niet naar hun nationaliteit.